Τα πορτοκάλια είναι χυμώδη, γλυκά, με μια ευχάριστη οξύτητα, αλλά και όμορφα με το θερμό ιδιότυπο χρώμα τους, που στη γλώσσα των συμβόλων αποδίδει τη φλόγα, τη φωτιά και την πολυτέλεια.
Ενδιαφέρον, ιδιαίτερα για χυμούς και σαλάτες, έχουν τα σαγκουίνια, τα αιματώδη, αφού η σάρκα τους έχει κόκκινο χρώμα, όχι ενιαίο αλλά με μια διάταξη που θυμίζει φλέβες.
Τα βιβλία λένε ότι η πορτοκαλιά ήρθε στα μέρη μας από την Κίνα μαζί με όλο της το σόι. Λεμόνι, μανταρίνι, φράπα, περγαμόντο και νεράντζι είναι αδέλφια του πορτοκαλιού. Η λέξη orange έχει ρίζα σανσκριτική, naranga, όπως και το δικό μας νεράντζι, το οποίο όμως στα Αγγλικά λέγεται bitter orange, δηλαδή πικρό πορτοκάλι.
Τα άνθη της πορτοκαλιάς με το λεπτό και μεθυστικό άρωμα τους συμβολίζουν την αγνότητα και την παρθενία. Γι’ αυτό τα φορούν οι νύφες σαν στεφάνι στα μαλλιά. Το άρωμα των πορτοκαλανθών χρησιμοποιείται στη ζαχαροπλαστική για να αρωματίσει σιρόπια, κρέμες κλπ., φτιάχνεται με απόσταξη των λουλουδιών και το βρίσκουμε στο εμπόριο ως ανθόνερο.
Συντήρηση
Είναι καλύτερα να καταναλώνουμε τα πορτοκάλια όσο το δυνατόν πιο φρέσκα, ώστε να έχουν στο ακέραιο όλες τις ευεργετικές τους ιδιότητες. Επειδή όμως αυτό δεν είναι πάντα εφικτό υπάρχουν τρόποι συντήρησής τους. Μπορούμε να τα διατηρήσουμε σε δροσερό χώρο, εφόσον είναι φρεσκοκομμένα και χωρίς αμυχές, σε θερμοκρασία περιβάλλοντος, για 2 με 3 εβδομάδες, χάνοντας βέβαια ένα μικρό ποσοστό των βιταμινών τους, αλλά όχι σοβαρό.
Στο ψυγείο μπορούν να συντηρηθούν, εφόσον είναι φρεσκοκομμένα, για αρκετές εβδομάδες. Προσοχή, όμως, τα πορτοκάλια σε θερμοκρασίες κάτω των 3ο C, αρχίζουν να καταστρέφονται. Επίσης, αν έρθουν σε επαφή με την ψυκτική επιφάνεια του ψυγείου, παγώνουν και καταστρέφονται πολύ εύκολα. Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι το πορτοκάλι είναι πολύ ευαίσθητο. Μια μικρή αμυχή ή ένα χτύπημα φτάνει για να εγκατασταθεί κάποιος μύκητας και να το σαπίσει. Σαπίζοντας ένα, είναι πολύ εύκολο να μεταφερθεί η προσβολή και στα άλλα.
Μια άλλη λύση είναι να τα στύψουμε και να παρασκευάσουμε χυμό. Σε αυτήν την περίπτωση, αν θέλουμε να πάρουμε το μέγιστο των θρεπτικών συστατικών, θα πρέπει να τον καταναλώνουμε αμέσως γιατί οξειδώνεται πολύ γρήγορα και καταστρέφονται οι βιταμίνες του. Μπορούμε, όμως, αμέσως μετά το στύψιμο και αφού φιλτράρουμε το χυμό από τα στερεά συστατικά του, να τον καταψύξουμε. Έτσι, μπορεί να καταναλωθεί και αρκετούς μήνες μετά, χωρίς να χάσει τις ιδιότητές του. Επίσης, μπορούμε να τον καταψύξουμε σε θήκες με ξυλάκια και να φτιάξουμε υγιεινές γρανίτες.
Ελληνικές Ποικιλίες
Στην Ελλάδα καλλιεργούνται περίπου 350000 στρέμματα με πορτοκαλιές. Οι περιοχές με το μεγαλύτερο ενδιαφέρον είναι με σειρά μεγαλύτερης παραγωγής οι νομοί Αργολίδας, Λακωνίας, Άρτας, Χανίων, Αιτωλοακαρνανίας, Ηλείας και Κορινθίας. Η ετήσια παραγωγή της χώρας κυμαίνεται κοντά στο 1000000 τόνους. Με τον βιολογικό τρόπο παραγωγής, στις ίδιες περιοχές, καλλιεργούνται περίπου 17000 στρέμματα με πορτοκαλιές. Οι κύριες ποικιλίες που καλλιεργούνται στην Ελλάδα είναι:
Οι ομφαλοφόρες (έχουν ομφαλό στην κορυφή του καρπού): είναι τα μέρλιν που αντιπροσωπεύουν το 60% περίπου της ελληνικής παραγωγής, είναι οι ναβαλίνες και τα νιου χολ.
Οι κοινές: βαλέντσια, σαλουστιάνα και διάφορα άλλα κοινά Σπάρτης, Χανίων.
Οι αιματόσαρκες(κόκκινο χρώμα σάρκας): σαγκουίνι, μόρο, ταρόκο
Από το Νοέμβριο αρχίζουν να συγκομίζονται τα νιου χολ, οι ναβαλίνες, τα μέρλιν, τα σαλουστιάνα, τα διάφορα κοινά και ακολουθούν οι αιματόσαρκες ποικιλίες μόρο, ταρόκο και σαγκουίνι, ενώ τέλος, από τον Μάρτιο, αρχίζουν να συγκομίζονται τα βαλέντσια. Από τον Γενάρη θα βρούμε:
Μέρλιν. Είναι η κυρίαρχη ποικιλία της ελληνικής παραγωγής. Καλλιεργείται κυρίως στην Αργολίδα, στη Λακωνία, στα Χανιά και στην Άρτα. Ο καρπός της είναι μεγάλος, σφαιρικός και ο ομφαλός ενίοτε προεξέχει. Η σάρκα του είναι τραγανή, με ωραίο άρωμα και χωρίς σπόρια. Έχει μέτρια απόδοση σε χυμό, ο οποίος έχει μια ελαφρά πικράδα.
Ναβαλίνες. Έχουν καρπό σφαιρικό, ελαφρώς ωοειδή, μετρίου μεγέθους, με μικρό ομφαλό και χωρίς σπόρια. Η σάρκα τους είναι λιγότερο γλυκιά από τα μέρλιν αλλά με πιο πολύ χυμό.
Νιου χολ. Έχει καρπό ελαφρώς επιμήκη, μετρίου μεγέθους, με μικρό ομφαλό. Η σάρκα του είναι γλυκιά και γευστική.
Σαλουστιάνα. Έχει καρπό σφαιρικό, μεσαίου μεγέθους, χωρίς ομφαλό και χωρίς σπόρια. Η σάρκα του είναι γλυκιά, γευστική και αρκετά χυμώδης.
Αιματόσαρκες ποικιλίες. Ο καρπός τους είναι μεσαίου μεγέθους, χωρίς ομφαλό και πολλές φορές με λίγα σπόρια. Το σχήμα τους είναι στρογγυλό ή ελαφρώς επίμηκες. Η σάρκα τους είναι βαθύχρωμη, γευστική και με αρκετό χυμό. Πρώτα ωριμάζει η μόρο, και μετά ακολουθούν οι άλλες.
Πηγή: Περιοδικό «Γαστρονόμος», Εύη Βουτσινά